Gặp diễn viên Văn Báu – nam diễn viên chuyên trị vai công an trong series Cảnh sát hình sự trên VTV tại một cuộc thi tuyển diễn viên cho bộ phim truyền hình về lực lượng công an, nhiều người vẫn nhận ra ông dù mái tóc của chiến sĩ cảnh sát Chu Văn Hòa trên màn ảnh đã bạc trắng.
NSƯT Văn Báu năm nay đã 72 tuổi nhưng vẫn rất nhanh nhẹn dù gương mặt già đi rất nhiều. Vài năm qua ông ít đóng phim của VTV vì cho rằng mình không còn phù hợp để vào vai công an nữa với lý do đã có tuổi và “có ông công an nào gầy queo như mình đâu”.
Gần 30 năm trước, NSƯT Văn Báu được khán giả nhớ tới với 40 tập phim, chia làm 8 phần, về 8 vụ án khác nhau trong series Cảnh sát hình sự phát sóng năm 1996. Phim thực hiện suốt hơn 2 năm trời và được khán giả hưởng ứng nhiệt liệt. Trong phim này, Văn Báu vào vai chiến sĩ cảnh sát Chu Văn Hòa, định hình khuôn mẫu của những chiến sĩ công an trên phim.
Sau này ông tiếp tục nhận vai công an trong các phim: Lời sám hối muộn màng, Làng cát, Trò chơi sinh tử, Bí mật những cuộc đời, Chạy án 1, Chạy án 2, Bí mật tam giác vàng… Trong phim Việt có lẽ Văn Báu là diễn viên đóng công an nhiều nhất. Ông gây ấn tượng với hình tượng chiến sĩ công an, đặc biệt là vai thủ trưởng cơ quan điều tra trong hầu hết bộ phim đình đám suốt hàng chục năm qua, khiến nhiều người thậm chí lầm tưởng Văn Báu là công an thật.
NSƯT Văn Báu chia sẻ với VietNamNet: “Giờ thì ít khán giả nhầm lẫn tôi là công an lắm vì họ biết tôi chỉ là diễn viên. Còn thực chất tôi là diễn viên xuất thân từ quân đội, từng tham gia chiến trường phục vụ tuyến lửa, bộ đội chiến đấu ở đâu thì anh em văn công biểu diễn ở đó. Sau này tôi bị sức ép của bom nên ra quân và tham gia làm nghệ thuật. Chính thời gian đi bộ đội đã giúp tôi có tư liệu để góp mặt trong series phim Cảnh sát hình sự. Tôi không được đào tạo nghiêm túc mà chỉ là diễn viên tay ngang”.
Vài năm nay, nam diễn viên sinh năm 1952 ít đóng phim phần vì tuổi già, phần vì ông chỉ nhận vai thực sự thích hoặc có thời gian quay ngắn, chủ yếu “chữa cháy” cho đoàn phim khi cần gấp diễn viên có kinh nghiệm.
Là một trong những diễn viên đóng vai công an ấn tượng nhất màn ảnh nhưng NSƯT Văn Báu cho biết cũng có lúc ông phải từ chối vì sợ lặp lại chính mình. Ông nói đùa vì bản thân quá gầy mà công an bây giờ hầu hết cao to chứ không như thế hệ mình vài ba chục năm trước. Vì vậy 6-7 năm nay NSƯT Văn Báu đã chia tay các vai diễn công an, về làm dân thường trên màn ảnh.
Nghệ sĩ cười nói: “Giờ tiêu chuẩn đã khác. Các em được đào tạo bài bản và có sự hỗ trợ của khoa học kỹ thuật, tại sao không đưa lớp trẻ lên đóng vai công an trong khi khán giả trông thấy tôi như nhớ lại thời bao cấp. Tôi có nói với mọi người rằng vai công an rất đặc thù, vào vai không dễ và thoát vai cũng không dễ.
Nhiều người có quan niệm sai lầm trong cách chọn diễn viên, cứ nghĩ ai đã sẵn vào vai công an rồi thì mời tiếp cho tiện. Mặc dù vào vai công an ở các vị trí khác nhau, lúc là trưởng phòng xét hỏi, khi là trưởng phòng hình sự, rồi giám đốc công an nhưng tôi đều hoàn thành tốt trong khả năng của mình. Song nếu cứ đóng mãi những nhân vật như vậy sẽ lặp lại theo lối mòn”.
Nổi tiếng trên màn ảnh nhưng NSƯT Văn Báu kín tiếng về đời tư. Ông không dùng mạng xã hội và cũng hiếm khi trả lời báo chí. Ông cho biết có thời gian dùng Facebook nhưng không thể trả lời hết bình luận của khán giả, trong khi nghệ sĩ thì sống nhờ công chúng. Thêm nữa sau lần bị một người vô văn hóa nhắn tin với những lời lẽ xúc phạm, NSƯT Văn Báu chọn cách không đáp trả mà từ bỏ mạng xã hội.
Ở tuổi 72, NSƯT Văn Báu đang tận hưởng cuộc sống tuổi già nhàn nhã bên người vợ thứ 2 là một nhà thơ. Sau khi chia tay người vợ đầu vì nhiều điểm không phù hợp, ông quen người phụ nữ hiện tại kém mình 6 tuổi mà NSƯT Văn Báu nhận xét là “rất nghị lực”. Bà sống một mình sau khi chồng mất cho tới khi gặp nam diễn viên. NSƯT Văn Báu nói bà là nhà thơ có uy tín trong làng văn chương, hiện có các tác phẩm in ở nước ngoài nhưng không chia sẻ gì thêm.
Trước khi đến với nhau, họ đều có 2 con gái, giờ đã trưởng thành. Ông khoe có tổng cộng 9 cháu ngoại, cả trai lẫn gái, cứ cuối tuần là chúng lại về thăm ông bà. Ngoài căn nhà ở An Dương, vợ chồng nghệ sĩ thường xuyên sống tại căn nhà vườn Ba Vì, hàng ngày “trồng cây, nuôi gà” như lời ông nói. Đã 12 năm qua vợ chồng nghệ sĩ tận hưởng cuộc sống như vậy bởi các con đều ở riêng.
